බොහෝ දෙනෙක් වැරදි වචන යොදා ගන්නවා අධ්‍යාපන ආයතන වර්ගීක්රණය සම්බන්ද්යෙන්. එය මනින්නේ මෙන්න මෙහෙම.
1. රාජ්‍ය ආයතන [ඒ නිසා ලාබ ඉලක්ක කර නොගත්]
2. රාජ්‍ය නොවන ලාබ ඉලක්ක නොකරන [කිසියම් ස්වාධීන පදනමකින් දුවන මුදලාලිලා නැති]
3. රාජ්‍ය නොවන ලාබ ඉලක්ක කරන [මුදලාලි]
දැන් කෝස් ෆී ගෙවන එක මේ තුනේම වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි කෝස් ෆී ගෙවීම නෙවි වැදගත් දේ. ආයතනයේ අරමුණ. එහෙත් ලංකාවේ ශිෂ්‍ය සටන් කරුවන් එල්බ ගෙන ඉන්නේ කෝස් ෆී එකේ.
එසේම අයිතිය රජය සතු නැති සියල්ල සලකන්නේ පුද්ගලික ඒවා ලෙස. සමහර පුද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතන ගෙන යන්නේ කිසියම් පදනමක්, කමිටුවක් හෝ රාජ්‍ය නොවන ආයතනයකින්. මේ කිසිවෙක් ලාබය අරමුණු කරන්නේ නැහැ. ඕස්ට්‍රේලියාවේ බාගයක් විතර එහෙමයි [අනිත් බාගේ ආණ්ඩුවේ]. ඒ ආයතන වල ආදායම මුලුමනින් වැය කරනවා. ඒ බොහොමයක් ලෝකල් උන්ට උපරිම සහන දෙනවා. හැබැයි විදෙස් උන්ගෙන් ෆුල් ෆී ගන්නවා. කිසියම් අමතර මුදලක් ඉතිරි වුනොත් ඒවා එක්කෝ රිසර්ච් වලට දානවා නැත්නම් කෝස් ෆී අඩු කරනවා හෝ කොලිටි නග්ගනවා.
අතලොස්සක් - බොහෝවිට නොදියුණු අපිළිවෙල රටවල - තියෙනවා කොම්පැනියකින් දුවන ඒවා. උන් ලාබය බලාගෙන යන්නේ. නෝමල් කොම්පැනියක් වගේ. ඉතින් වියදම අවම කර ආදායාම උපරිම කරන අරමුණ තියෙන්නේ.
මේ දෙන්නම මුදලක් අය කරනවා. වඩාත් වැදගත් ඔවුන්ගේ අරමුණ. ලාබය ඉලක්ක කරන එකාට වැදගත් මාජින් එක. එහෙම නැති එකාට වදගාත් කොලිටිය අඩු මිල ආදිය.
ආයතනය අරමුණු කරන්නේ ලාබය නම්, කෝස් ඒකෙ කොලිටිය එහි ඉන්න කාටවත් අදාළ නෑ. සිසුවාට ඕනේ ලේසියෙන් පාස් වෙන්න. අම්මලට ඕනේ රිපීට් නොවෙන්න. පාසලට ඕනේ වැඩි ලාභයක් ගන්න අඩු රිසෝසස් දීලා. මෙතැන කොලිටිය ගැන වොරියක් නැහැ. කොලිටිය බල්ලටම ගියොත් මිස හයිලයිට් වෙන්නේ නැහැ.
සමහර රටක් තියෙන්න පුළුවන් නීති මගින් යාමනය කරන. මේක ලෙහෙසි නෑ. හැබැයි කෙරෙන තැන ලෝකේ තියෙනවා. ලංකාව එහෙම රටක් නොවේ.
එතකොට අද සයිටමය කොලිටි ගයිඩ් ලයින් තෘප්ත කලත් හෙට වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ලාබ ඉලක්ක කරන උපාධි දෙන්න සුදුසු නැහැ රටේ ජීවන තත්වයට බලපාන කිසිම විෂයකට. මේක සයිටමයට නෙවි තියරිටිකලි ලාබ ඉලක්ක කරන ඕනෙම එකකට පොදුයි.
රටකට අවශ්‍ය නම් එහෙම එකක් දුන්නට කමක් නෑ පිටරට සිසුන්ට පමණක් උගන්නන. ඒ සල්ලි හොයන්න. පිටරටවල් නිසා උන්ට මොකක් උනාම අපිට මොකද කියන ආත්මාර්ථකාමී සිතිවිල්ලෙන්. [එහි වරදක් නැහැ, ධන ඉපයීම ආත්මාර්ථකාමී තමා]
කෙනෙකුට දිගටම අන්තරේ එක්ක කෝස් ෆී කතාව ගෙනියනවා නම් ලයිෆ් ටයිම් පුළුවන්. හැබැයි මේක වෙනස් කතාවක්. අවාසනාවට කවුරුත් මේ පොයින්ට් එක ගැන කතා කරන්නේ නෑ.
අද ලංකාවේ වෙලා තියෙන්නේ ලාබ ඉලක්ක නොකර මුදල් ගෙවා අධ්‍යාපනය දෙන ලෝක සම්මුතියට පිටුපා දිගටම නිකම්ම දෙන්න ගිහින් අවසානේ කළුකඩ කාරයින් රට පුරා පැතිරෙන එක. ඉස්සර ප්‍රවාහනේ උනෙත් මෙහෙම එකක්. වෙන රටවල ආණ්ඩුවේ ප්‍රවාහනය ගැටළු ඇති කල නිසා රාජ්‍ය සමාගම් හෝ සබ්සිඩි [ටිකට් සල්ලි නොවේ] මත දුවන සේවා සමාගම් වලට ප්‍රවාහනය දෙනකොට ලංකාව එහෙම කලේ නෑ. අවසානේ වැඩේ කරගන්නම බැරි උනාම මාෆියා බස් කල්ලි වලටයි තනි තනි බස් කාරයින්ටයි පාරවල් ඇරියා. එකම පාරක උන් ඔක්කොම දාලා විකෘති තරගයක් හැදුවා. අද ලංකාවේ ප්‍රවාහනය බල්ලට ගියේ ඒකයි. ලෝක සම්මතයට පිටුපාලා රාජ්‍ය පාලනය බදාගෙන ඉඳල අන්තිමාට ආයිත් ලෝක සම්මතෙට පිටුපාලා කළුකඩ කාරයින්ට ඉඩ දීම. අද අධ්යාපනයට වෙන්න යන්නෙත් ඕකමයි.
ලංකාවට අවශ්‍යනම් පුළුවන් පවතින රාජ්‍ය විවි වල ඉන්ටේක් එක පස්ගුණයක් කරලා ඉන් 4/5 කට මුදල් අයකරන්න - එක වරම නොවේ වසරින් වසර ගෙවන සිසුන් වැඩි කරමින්. වර්තමානයේ නිකම් දෙන සිසුන්ට නොමිලේ කොහොමත්. හැබැයි තව ඒ වගේ හතර ගුණයක් ඉන්නවා ගෙවන. මේ හතර ගුණය උසස් පෙළ සහ මූල්‍ය හැකියාව කියන දෙකෙන්ම තෝරන්න පුළුවන්. ඒ තේරීමේදී සිසුන්ට ණය මුදලක් [නැවත අය කරන] දුන්නට කමක් නෑ.
ඔබ දකීවි මේ සිස්ටම් එක ඔක්කොම කෝස් වලට වැලිඩ් නෑ සමහර කෝසස් වෘත්තිකයන් හදන්නේ නෑ කියල. එතැනදී ඒවා ඔයතියෙන ආකාරෙටම දුවනවා. මොකද ඒවා ඉගෙන ගන්න අය ඉලක්ක කරන්නේ ඉගෙනුම මිස වෘත්තීය නොවේ. ඔවුන්ට ලෝන් දාලා ගෙවන්න බෑ. තරගය පවතින්නේ වෘත්තිකයන් හදන කෝසස් වලට.
ලංකාව ලාබය ඉලක්ක නොකරන එහෙත් මුදල් අය කරන අධ්‍යාපනය නොකරන නිසා සහ සිසුන් කෝස් ෆී එකටම දිගටම විරුද්ධ නිසා අවාසනාවකට දිනන්නේ කළු කඩ කාරයෙක්. අද සයිටමය බිහි වන්නේ වෙළඳපොලේ ඊට ඉල්ලුමක් තියෙන නිසා. වෙළඳපොලේ ඉල්ලුම තියෙන දේවල් කවදාවත් නීති දාලා පරදන්න බෑ. අද හෙට මේ ආණ්ඩුවෙන් හෝ ඊ ගාව එකෙන් උන් දිනනවා. සිසුන්ට වෛද්‍යවරුන්ට සහ කොලිටිය ගැන කතා කරන හැමෝටම කියන්නේ කෝස් ෆී එකට ගහන එක වෙනුවට ලාබ අරමුණට පහර දෙන්න. හැකිනම් ලාබ ඉලක්ක නොවන ස්ලිට් වගේ ආයතනයකට සයිටමයේ වෛද්‍ය පීටය අනුයුක්ත කරගන්න බලන්න. නොවේනම් දිනක පරාජිතයා ඔබ මිස අන් කිසිවෙකු නොවේ.
සයිටමය වගේම සයිටමය බිහි කල වෙළඳපොල තත්වයන්ටත් විසඳුමක් දෙන්න බලන්න. නැතිනම් මේ බෙහෙත් කරන්නේ සිම්ටම් එකට.
1. රාජ්‍ය ආයතන [ඒ නිසා ලාබ ඉලක්ක කර නොගත්]
2. රාජ්‍ය නොවන ලාබ ඉලක්ක නොකරන [කිසියම් ස්වාධීන පදනමකින් දුවන මුදලාලිලා නැති]
3. රාජ්‍ය නොවන ලාබ ඉලක්ක කරන [මුදලාලි]
දැන් කෝස් ෆී ගෙවන එක මේ තුනේම වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි කෝස් ෆී ගෙවීම නෙවි වැදගත් දේ. ආයතනයේ අරමුණ. එහෙත් ලංකාවේ ශිෂ්‍ය සටන් කරුවන් එල්බ ගෙන ඉන්නේ කෝස් ෆී එකේ.
එසේම අයිතිය රජය සතු නැති සියල්ල සලකන්නේ පුද්ගලික ඒවා ලෙස. සමහර පුද්ගලික අධ්‍යාපන ආයතන ගෙන යන්නේ කිසියම් පදනමක්, කමිටුවක් හෝ රාජ්‍ය නොවන ආයතනයකින්. මේ කිසිවෙක් ලාබය අරමුණු කරන්නේ නැහැ. ඕස්ට්‍රේලියාවේ බාගයක් විතර එහෙමයි [අනිත් බාගේ ආණ්ඩුවේ]. ඒ ආයතන වල ආදායම මුලුමනින් වැය කරනවා. ඒ බොහොමයක් ලෝකල් උන්ට උපරිම සහන දෙනවා. හැබැයි විදෙස් උන්ගෙන් ෆුල් ෆී ගන්නවා. කිසියම් අමතර මුදලක් ඉතිරි වුනොත් ඒවා එක්කෝ රිසර්ච් වලට දානවා නැත්නම් කෝස් ෆී අඩු කරනවා හෝ කොලිටි නග්ගනවා.
අතලොස්සක් - බොහෝවිට නොදියුණු අපිළිවෙල රටවල - තියෙනවා කොම්පැනියකින් දුවන ඒවා. උන් ලාබය බලාගෙන යන්නේ. නෝමල් කොම්පැනියක් වගේ. ඉතින් වියදම අවම කර ආදායාම උපරිම කරන අරමුණ තියෙන්නේ.
මේ දෙන්නම මුදලක් අය කරනවා. වඩාත් වැදගත් ඔවුන්ගේ අරමුණ. ලාබය ඉලක්ක කරන එකාට වැදගත් මාජින් එක. එහෙම නැති එකාට වදගාත් කොලිටිය අඩු මිල ආදිය.
ආයතනය අරමුණු කරන්නේ ලාබය නම්, කෝස් ඒකෙ කොලිටිය එහි ඉන්න කාටවත් අදාළ නෑ. සිසුවාට ඕනේ ලේසියෙන් පාස් වෙන්න. අම්මලට ඕනේ රිපීට් නොවෙන්න. පාසලට ඕනේ වැඩි ලාභයක් ගන්න අඩු රිසෝසස් දීලා. මෙතැන කොලිටිය ගැන වොරියක් නැහැ. කොලිටිය බල්ලටම ගියොත් මිස හයිලයිට් වෙන්නේ නැහැ.
සමහර රටක් තියෙන්න පුළුවන් නීති මගින් යාමනය කරන. මේක ලෙහෙසි නෑ. හැබැයි කෙරෙන තැන ලෝකේ තියෙනවා. ලංකාව එහෙම රටක් නොවේ.
එතකොට අද සයිටමය කොලිටි ගයිඩ් ලයින් තෘප්ත කලත් හෙට වෙනස් වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා ලාබ ඉලක්ක කරන උපාධි දෙන්න සුදුසු නැහැ රටේ ජීවන තත්වයට බලපාන කිසිම විෂයකට. මේක සයිටමයට නෙවි තියරිටිකලි ලාබ ඉලක්ක කරන ඕනෙම එකකට පොදුයි.
රටකට අවශ්‍ය නම් එහෙම එකක් දුන්නට කමක් නෑ පිටරට සිසුන්ට පමණක් උගන්නන. ඒ සල්ලි හොයන්න. පිටරටවල් නිසා උන්ට මොකක් උනාම අපිට මොකද කියන ආත්මාර්ථකාමී සිතිවිල්ලෙන්. [එහි වරදක් නැහැ, ධන ඉපයීම ආත්මාර්ථකාමී තමා]
කෙනෙකුට දිගටම අන්තරේ එක්ක කෝස් ෆී කතාව ගෙනියනවා නම් ලයිෆ් ටයිම් පුළුවන්. හැබැයි මේක වෙනස් කතාවක්. අවාසනාවට කවුරුත් මේ පොයින්ට් එක ගැන කතා කරන්නේ නෑ.
අද ලංකාවේ වෙලා තියෙන්නේ ලාබ ඉලක්ක නොකර මුදල් ගෙවා අධ්‍යාපනය දෙන ලෝක සම්මුතියට පිටුපා දිගටම නිකම්ම දෙන්න ගිහින් අවසානේ කළුකඩ කාරයින් රට පුරා පැතිරෙන එක. ඉස්සර ප්‍රවාහනේ උනෙත් මෙහෙම එකක්. වෙන රටවල ආණ්ඩුවේ ප්‍රවාහනය ගැටළු ඇති කල නිසා රාජ්‍ය සමාගම් හෝ සබ්සිඩි [ටිකට් සල්ලි නොවේ] මත දුවන සේවා සමාගම් වලට ප්‍රවාහනය දෙනකොට ලංකාව එහෙම කලේ නෑ. අවසානේ වැඩේ කරගන්නම බැරි උනාම මාෆියා බස් කල්ලි වලටයි තනි තනි බස් කාරයින්ටයි පාරවල් ඇරියා. එකම පාරක උන් ඔක්කොම දාලා විකෘති තරගයක් හැදුවා. අද ලංකාවේ ප්‍රවාහනය බල්ලට ගියේ ඒකයි. ලෝක සම්මතයට පිටුපාලා රාජ්‍ය පාලනය බදාගෙන ඉඳල අන්තිමාට ආයිත් ලෝක සම්මතෙට පිටුපාලා කළුකඩ කාරයින්ට ඉඩ දීම. අද අධ්යාපනයට වෙන්න යන්නෙත් ඕකමයි.
ලංකාවට අවශ්‍යනම් පුළුවන් පවතින රාජ්‍ය විවි වල ඉන්ටේක් එක පස්ගුණයක් කරලා ඉන් 4/5 කට මුදල් අයකරන්න - එක වරම නොවේ වසරින් වසර ගෙවන සිසුන් වැඩි කරමින්. වර්තමානයේ නිකම් දෙන සිසුන්ට නොමිලේ කොහොමත්. හැබැයි තව ඒ වගේ හතර ගුණයක් ඉන්නවා ගෙවන. මේ හතර ගුණය උසස් පෙළ සහ මූල්‍ය හැකියාව කියන දෙකෙන්ම තෝරන්න පුළුවන්. ඒ තේරීමේදී සිසුන්ට ණය මුදලක් [නැවත අය කරන] දුන්නට කමක් නෑ.
ඔබ දකීවි මේ සිස්ටම් එක ඔක්කොම කෝස් වලට වැලිඩ් නෑ සමහර කෝසස් වෘත්තිකයන් හදන්නේ නෑ කියල. එතැනදී ඒවා ඔයතියෙන ආකාරෙටම දුවනවා. මොකද ඒවා ඉගෙන ගන්න අය ඉලක්ක කරන්නේ ඉගෙනුම මිස වෘත්තීය නොවේ. ඔවුන්ට ලෝන් දාලා ගෙවන්න බෑ. තරගය පවතින්නේ වෘත්තිකයන් හදන කෝසස් වලට.
ලංකාව ලාබය ඉලක්ක නොකරන එහෙත් මුදල් අය කරන අධ්‍යාපනය නොකරන නිසා සහ සිසුන් කෝස් ෆී එකටම දිගටම විරුද්ධ නිසා අවාසනාවකට දිනන්නේ කළු කඩ කාරයෙක්. අද සයිටමය බිහි වන්නේ වෙළඳපොලේ ඊට ඉල්ලුමක් තියෙන නිසා. වෙළඳපොලේ ඉල්ලුම තියෙන දේවල් කවදාවත් නීති දාලා පරදන්න බෑ. අද හෙට මේ ආණ්ඩුවෙන් හෝ ඊ ගාව එකෙන් උන් දිනනවා. සිසුන්ට වෛද්‍යවරුන්ට සහ කොලිටිය ගැන කතා කරන හැමෝටම කියන්නේ කෝස් ෆී එකට ගහන එක වෙනුවට ලාබ අරමුණට පහර දෙන්න. හැකිනම් ලාබ ඉලක්ක නොවන ස්ලිට් වගේ ආයතනයකට සයිටමයේ වෛද්‍ය පීටය අනුයුක්ත කරගන්න බලන්න. නොවේනම් දිනක පරාජිතයා ඔබ මිස අන් කිසිවෙකු නොවේ.
සයිටමය වගේම සයිටමය බිහි කල වෙළඳපොල තත්වයන්ටත් විසඳුමක් දෙන්න බලන්න. නැතිනම් මේ බෙහෙත් කරන්නේ සිම්ටම් එකට.
Thank you for a very good article. Unfortunately most people living in srilanka will not understand your point.
ReplyDeletethanks for commenting. if you see how many times I had to repeatedly explain this in FB grups in past two days you'd still be surprised. Having enough explaining to ppl who are not open for it.
DeleteIt just tells one thing. This idea is already dead in SL.
It means another thing. That SAITM or any other education black markets will open up one day unavoidably
Great ideas. But the thing is most of the professional institutions and political leaders just doing bullshits without proper vision & their suggestions lacks logical basis. That's the main issue in my opinion.
ReplyDeleteGood idea, however the whole world is in market economy. There is govt and everyone else. Everyone else is doing business.
ReplyDeleteOur govt is not doing what they should do, regulation is the word. Govt should make rules for privet uni to operate, even now govt is not doing this. Most uneducated members in govt want a place for their uneducated kids to go without setting a cutoff mark, simple. However this is not a good reason to stop private education, that is going backwards.
what about the nonprofit private universities. most private unis in the world are non-profit I have nothing against private ones, it is the for-profit ones that I oppose
Deleteස්ලිට් එක වැඩ කරන යාන්ත්‍රණය මොකද්ද? ඒ වගේම ලංකාවේ සෑහෙම්න පරණ ආයතනයක් වන NIBM එහෙම අයිති වෙන්නේ ඔයින් කොයි ගොඩටද?
ReplyDeleteදෙකම ලාබ ඉලක්ක නොකරන ඒවා
Deleteස්ලිට් අර්ධ රාජ්‍ය. NIBM රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන විසින් පිහිටවපු එකක් හරියටම අයිතියක් හා පාලනයක් තියෙන්නේ කාටද දන්නේ නැහැ. දෙකේම මුදලාලි ලා නෑ
මේ අදහස තමයි අඩු වැඩි වශයෙන් අපි හැමෝම කියන්නේ නේද? වාමාංශික කට්ටිය නොතේරෙනවා වගේ ඉන්නව. ආණ්ඩුව ඔහේ ඉන්නව උන්ට අන්තරේට ගගහ.
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
Delete